İMPARATOR ZENO’NUN KÖYÜ

  • Yazdır
Detaylar
Kategori: Büyükkarapınar Yazıları
Yayın tarihi: Çarşamba, 06 Nisan 2011 11:22
Yazar: hasan-simsek
Gösterim: 3503

İMPARATOR ZENO’NUN KÖYÜ

BÜYÜKKARAPINAR VE AZİZ SOKRATES KİLİSESİ

Karaman’a bağlı Başyayla ilçesinin sınırları içinde kalan Büyükkarapınar köyü, Doğu Roma İmparatoru Zeno’nun doğum yeri olan Zenonopolis’in kalıntılarını barındırıyor. Köyün yaylasında bulunan kilise, günümüze ancak zayıf izlerle ulaşabilen geç antik yerleşmenin en önemli yapısı olarak biliniyor. Yapı.20.yüzyılın başlarında bu sitten Braunsberg’e ( bugünkü Braniewo-Polonya ) götürülen bir yazıtta adı geçen Aziz Sokrates ile ilişkilendirilebiliyor. Yerleşmeye yakın çevresi ve kilise, 2008- 2009 yıllarında İTÜ Mimarlık Fakültesi üyelerinden oluşan bir ekip tarafından incelenmeye alındı.(1)

Büyükkarapınar Yaylası’nda bulunan Aziz Sokrates Kilisesi’ne köylüler “Kisse” ön tarafındaki yerlere de “Kisse’nin Önü” derler. Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu 24.02.1999 tarih ve 3442 nolu kararı ile birinci derece arkeolojik sit alanı olarak ilan etmiş. Karaman Kültür envanterinde 129. sırada kayıtlıdır.(2)

Ben bu kalıntıyı geçmişte Roma Dönemi’ne ait bir gözetleme yeri olarak algılamıştım. Kazancı Yaylası’ndaki gibi bir dinlenme yeri “dinek” de olabileceğini düşünmüştüm. Burası aynı zamanda önemli bir geçiş yolu olan Karaman- Bucakkışla- Balkusan, Kirazlıyayla-Üzümlü-Büyükkarapınar Yaylası- Köristan Boğazı-Fariske- Çukurbağ- Gazipaşa ya da Alanya’ya ulaşan tarihî yol üzerinde stratejik konumu olan bir yer. Buranın yükseltisi 1700-1750 m civarında olduğundan ve kışın da barınması zor olacağından insanların burada barınabileceği hiç aklıma gelmemişti.

 Sokrates Kilisesi’nin bulunduğu tepeden bakılınca, Başyayla’nın üstündeki katlar, İzvit  Kaşı, Cenne Kalesi, Köristan Boğazı ve Ermenek’in doğusundaki yükseltileri net olarak görebilirsiniz.(3)

  İTÜ Mimarlık Tarihi Kürsüsü Profesörlerinden Dr. Turgut Saner ve ekibini  Büyükkarapınar’a götürüp araştırma yapmasına neden olan bir yazıttır. (4)

 “ Parlak zenonopolis kentinin imanlı piskoposu Firminianos, ..lavus Longinus’un konsüllük görevinden sonra ( II. İndiktion ), Aziz sokrates’in su yolunu tümüyle yeinden inşa ettirmiştir; suyu şubat ayında muzaffer şehidin çeşmeli havlusuna akıtmıştır. Bu sudan faydalanan sizler dua edin.edin ki, aziz şehidin koruması altında bu su yolu yıllar yılı bozulmadan kalsın. İnşaatı yapan Prymnessoslu su mühendisi uksanon. “

Bu yazıta göre su yolunun onarılması M.S. 488 yılıdır. Aziz Sokrates Kilisesi’ni yaptıran Zeno, Zenonopolisli’dir. Zenonopolis, bugün Büyükkarapınar meyve bahçeleri içinde bulunan ve varlığı eskiden beri bilenen ve köylüler tarafından “Örene” olarak adlandırılan “ Örene ölü kentidir.?”  Araştırılmaya muhtaç bakir arkeolojik yerleşim yerleridir.(5 )

Eski Osmanlı Kayıtlarındaki tarla alım satım senetlerinde ise adının  Sarı Kilise olduğunu tespit ettiğimiz (6) Kisse Ören Yeri’ni ve Aziz Sokrates Kilisesi’ni görmek isterseniz Ermenek Selçuklu Otel’den yaklaşık 35 km uzaklıkta. Köristan Boğazı’na varmadan Tepebaşı Yaylası’ndan sağa Elmayurdu Yaylası’na sapılarak Büyükkarpınar Yaylası’na varılır. Köristan Boğazı, Aziz Sokrates Kilisesi’ne  muhtemelen 5 km uzaklıktadır. Sıla Festivali’nde orada kirazın, kayısının, şeftalinin,kekiğin,yavşanın, ada çayının ve kuşburnunun  en iyisini bulursunuz, domates, fasulye ve mısır daha olgunlaşmamıştır.Aziz Sokrates Kilisesi ve Zeno ile ilgili daha geniş bilgi için aşağıda tarihleri verilen Yeşil Ermenek Gazetesi’ne bakınız. Büyükkarapınar Yaylası  turizme açılmamıştır ama altyapısı büyük ölçüde hazırdır. İyi bir çalışma yapılırsa 2010 yazında 20-30 kişilik grupları ağırlayabilecek duruma gelebilir.

                                                                                Hasan ŞİMŞEK

Dipnotlar

http://www.obmuze.com/2009/ etk25.11.2009. (Osmanlı Bankası Müzesi )

Doğanay, Osman, Ermenek ve Çevresi’ndeki Antik Yerleşim Birimleri,s.166

Şimşek, Hasan, 18.11.2009, Yeşil Ermenek Gazetesi- İst.Tek.Ünv. Bilim Heyeti,

Saner,Prof. Dr. Turgut, Zenonopolis ve Aziz Sokrates Kilisesi,s.186

Şimşek, Hasan, 25.11.2009, Yeşil Ermenek Gazetesi, s.5.

Şimşek, Hasan , 25,11.2009, Yeşil Ermenek Gaztesi, s.5