İYİ YÖNETİLMİYORUZ!
- Detaylar
- Kategori: Köşe Yazılarım
- Yayın tarihi: Salı, 06 Ocak 2015 00:00
- Yazar: hasan-simsek
- Gösterim: 1736
İYİ YÖNETİLMİYORUZ!
İyi yönetilmediğimizi son bir ay içinde gazetelerde çıkan haberlerden seçmeler yaparak göstereceğim. Siyasi konulara girmeyeceğim, günlük yaşamımızdan bizi etkileyen olaylardan, hiçbir kimsenin itiraz etmediği ve edemeyeceği haber özetlerinden örnekler vereceğim.
Sigarada vergi arttıkça kaçak büyüyor.
“ Türkiye’de sigaradan alınan yüksek vergiler kaçağın boyutunu arttırıyor. Türkiye’nin tütün ürünlerinden elde ettiği vergi gelirinin 2014’te 22,9 milyar liraya ulaştığı tahmin edilirken, kaçak sigaradan kaynaklanan yıllık vergi kaybı 5,2 milyar lirayı buldu.”
Türkiye’nin İran’a ihraç ettiği sigaranın üzerinde ‘İran’da satılmak için üretilmiştir.’ yazılı. İran’a satılan bu sigara İran’da vergi dahil 1,5 dolar yani 3,5 TL’ye satılıyor. Oradan Türkiye’ye kaçak olarak geri geliyor. Ünlü markaların Türkiye’ de 10,00 TL ‘ye sattığı sigarayı tezgâhın altında ve metrobüs duraklarında 6- 7 TL’ye bulmak mümkün olduğu biliniyor. (1 )
Sigaraya zam geldikçe kaçak sigaraya da ilgi arttı. 2009 yılında kaçak sigara nedeniyle vergi kaybı 900 milyon TL iken bu rakam 2010 yılında 4,6 milyar TL’ye yükseldi. 2012 ‘de 3,1 milyar TL’ye gerileyen kayıp 2014’te tekrara yükselişe geçti ve 5,2 milyar TL oldu.”
Doğal olarak k İran’da satılması kaydı ile düşük fiyatla verilen sigara’nın geriye dönüşünde kimlerin nemalandığı hakkında derinlemesine bir bilgimiz olmamakla birlikte yüzeysel olarak oraya mal taşıyan, sık sık İran’a giriş çıkışı olan insanların faydalandığı gerçeğini göz ardı edemeyiz. Profesyonel kaçakçıların başı çektiği inkâr edilemez.
Toroslar’da evine ihtiyaç nedeni ile kışın soğuk günlerinde yakıt ihtiyacı olarak ormandan eşeğine/şimdi çapa motoruna 50 kg odun yükleyip ısınma amaçlı evine götürürken yolda orman koruma memuruna rastlayan zavallı köylünün ödediği fatura eşeğin ya da çapa motorunu satmak olduğu gibi bir de arkasından para cezası gelir.
Biz bu yaşanan olaylara iyi yönetim diyebilir miyiz?
Soma’nın taş parçaları da devlete kömür diye satılmış.
“ Soma A.Ş. 2013 yılında devlete 2,3 milyon tonluk kömür satışı yapmış. Sayıştay denetçileri bunun 1,5 milyon tonunu mercek altına alıp incelemişler.(2 ) Elde edilen kömürün sadece 768 bin ton olduğu belirlenmiş. Soma A.Ş.’nin devlete sattığı 780 bin ton kömür,kömür değil, taşparçaları olduğu anlaşılıyor. Fazladan yapılan ödeme 49 milyon TL’olduğu tahmin ediliyor.
“Türkiye kömür işletmeleri, Soma A.Ş. ile yaptığı anlaşma ‘tüvenan’ üretimi kapsıyor. Devlet şirketten ürettiği kömürün tamamını alıyor ve önce ayıklama yapıyor, sonra da yıkamaya gönderiyor. Taş oranının yüksek olmaması için de kalori sınırları konuluyor. Ortalama getiriline kömürün kalorisi 2 bin 250’den düşük olduğundan ‘taş oranı fazla olur deniliyor’ ama burada 2013 yılının 10 ayında bu değerin altında kömür getirildiğini ve kamunun da bunu aldığı görülüyor. Öyle ki en alt değer olan 1800 kalorinin altına inildiğinde dahi kamu bu ürünü reddetmemiş, almış. Bu şekilde Soma A.Ş. 2,3 milyon ton kömür satmış. Bu kömür, ilk başta büyük kaya parçalarından arındırılmış, rakam 1,5 milyon tona düşmüş, o da yıkandığında sadece 768 bin ton kömür elde edilmiş. 780 ton kömür taş olduğundan çöpe gitmiş, Devletin fazladan ödediği para 49 milyon TL’ olarak ifade ediliyor.
Sayıştay (3 ) raporu olmasa bizler bu bilgiler sahip olmayacaktık. Tüm bunlar faciadan sonra ortaya çıkan denetimler sonucu açıklanır oldu. Rapordan sonra Soma A.Ş.’deki kömür alımı ile ilgili işlemlerin sağlıklı olduğun söyleyip iyi yönetildiğimizi söylebilir miyiz? Haberin verildiği akşamı Sayın Taner Yıldız, haberi yalanlamış olsa da ertesi günü gazete haberi Danıştay raporuna dayanarak yazdığını açıkladı. Kişisel kanım devletin en azından kârdan zarar ettiği kanısı var. Zaten gazete de TKİ’nini değil, Soma A. Ş’den alınan kömürden dolayı zararı olduğunu yazdı. 06.01.2015.Hasan ŞİMŞEK.
$11) Hürriyet, 3 Ocak 2015, s.10.
$12) 2) Hürriyet, 4 Ocak 2015, s.11
$13) Sayıştay, devletçe harcanan paraların hesaplarını denetleyen yüksek kurul.